KATECHEZA 224: CO TO ZNACZY ŻYĆ W PRAWDZIE?
Prawda, której broni ósme przykazanie, łączona jest z prawdomównością, szczerością, uczciwością, dyskrecją i otwartością człowieka. W tym też znaczeniu uważa się ją za cnotę osoby określaną mianem “życia w prawdzie”. W chrześcijańskim rozumieniu określenie to wskazuje na potrzebę naśladowania Chrystusa, naśladowania Jego miłości do drugiego człowieka. Istotę takiego naśladowania Chrystusa tak objaśnia święty Jan Apostoł: “Jeżeli mówimy, że mamy z Nim [Chrystusem] współuczestnictwo, a chodzimy w ciemności, kłamiemy i nie postępujemy zgodnie z prawdą” (1 J 1,6). Wynika z tego, że uczniowie Chrystusa mają „odrzucić … wszelkie zło, wszelki podstęp i udawanie, zazdrość i jakiekolwiek złe mowy” (1 P 2, l). W przeciwnym razie dopuszczają się wykroczeń przeciw ósmemu przykazaniu Bożemu. Powyższa zasada domaga się od człowieka, by w swoim postępowaniu zawsze kierował się miłością i poszanowaniem prawdy. “Dobro i bezpieczeństwo drugiego człowieka, poszanowanie życia prywatnego, dobro wspólne są wystarczającymi powodami do przemilczenia tego, co nie powinno być znane, lub do dyskrecji. Obowiązek unikania zgorszenia nakazuje często ścisłą dyskrecję. „Nikt nie jest zobowiązany do ujawniania prawdy temu, kto nie ma prawa jej znać” (KKK 2489). Natomiast inne formy postępowania wyrażane zarówno w słowach, jak i czynach stają się wykroczeniami przeciw ósmemu przykazaniu, gdyż w nich człowiek wyraża swą niewierność wobec Boga, a tym samym podważa podstawy przymierza zawartego na chrzcie (KKK 2464).
Za inne wykroczenia przeciw temu przykazaniu uważane jest składanie fałszywego świadectwa, krzywoprzysięstwo i kłamstwo. Wykroczeniem jest też wypowiadanie pochopnych sądów, obmowa, zniesławienie, oszczerstwo, a także pochlebstwo, służalczość, chełpliwość, zwłaszcza gdy zmierzają one do osiągnięcia niegodziwych korzyści poprzez wszelkiego rodzaju manipulacje, których efektem staje się publiczne zniesławienie człowieka. Wielkość wyrządzanego w ten sposób zła może być potęgowana przez wykorzystywanie mediów.
Wagę wykroczeń przeciw ósmemu przykazaniu ocenia się naturą prawdy, którą się zniekształca. W ocenie tej ważną rolę spełniają także okoliczności, intencja autora oraz wielkość krzywd doznanych przez osoby, które stały się ofiarami. Wykroczenia popełnione przeciw temu przykazaniu domagają się naprawienia krzywd, ponieważ wynikające z nich zło niszczy dobre imię i cześć bliźniego, do którego każdy ma prawo.